Kathleen Amant aan het woord

Boekjes voor broekjes               
Het leven zoals het is volgens

Een kinderfornuisje in de woonkamer, een fietsje op het terras, een trampoline op het gazon… Het huis van Kathleen Amant ademt kinderen. Vandaag echter geen leven in de brouwerij want Noa (4), Arend (6) en Din (9) zijn in geen velden of wegen te bespeuren wegens er een dagje op uit. Zoals alle mama’s grijpt ook Kathleen dit kinderloze dagje aan om zich volop te storten op de almaar aangroeiende berg werk. Als huistekenaar van Kind en Gezin en mamabrein achter zowel de peuterboekjes over het guitige peutertje Anna als de kleurrijke kleuterboekjes Kleine Handjes heeft ze de handen immers meer dan vol. Gelukkig zijn er nog haar kinderen om haar dag in dag uit op andere gedachten én inspirerende ideeën te brengen…

Onbekende Bekende Vlaming

Waarschijnlijk doet je naam niet meteen een belletje rinkelen, alle mama’s kennen wel je illustraties die alle uitgaven van Kind en Gezin sieren. Maar hoe wordt een mens huistekenaar van Kind en Gezin?

Bij toeval eigenlijk. Toen Din negen jaar geleden geboren werd, kreeg ik zoals alle andere mama’s de folders van Kind en Gezin in de bus. Folders in wel erg verschillende stijlen en amper voorzien van tekeningen. Erg vreemd wanneer je bedenkt dat je het onderwerp van deze folders – baby’s, peuters en kleuters – net het meeste associeert met tekeningen. Kortom, ik vond het echt een gemiste kans. Vandaar dat ik ogenblikkelijk enkele van mijn tekeningen en een begeleidend briefje aan Kind en Gezin bezorgde. Mijn illustraties vielen blijkbaar zo in de smaak dat er binnen de kortste keren al een opdracht uit de lucht kwam vallen. Negen jaar later ben ik nog altijd blij dat ik destijds het lef had om de kat de bel aan te binden. Baby’s, peuters en kleuters tekenen, er is niets waar ik zo van houd.

De maatschappij evolueert voortdurend, volgen ook je tekeningen die evoluties?
Absoluut. Zo staat diversiteit sinds een aantal jaren danig in de kijker. Behalve de aandacht voor gekleurde kindjes, is er ook ruimte voor mama’s met een donkere huidskleur. Een tijdje geleden werd zelfs geopperd om ook mama’s met een hoofddoek af te beelden. Een idee dat echter al snel afgevoerd werd omdat er doorgaans eigenlijk amper een verschil bestaat tussen de manier waarop allochtone en autochtone mama’s gekleed gaan.
Ook kinderen met een brilletje vinden met de regelmaat van een klok hun weg naar de brochures van Kind en Gezin, net zoals tal van subtiele verwijzingen naar de nieuwe, meer aanwezige papa. Papa’s die stofzuigen of hun baby troosten tref je dan ook alsmaar vaker aan in de illustraties.

Jouw illustraties voor Kind en Gezin hebben bovenal een voorbeeldfunctie. Een domper op de creatieve feestvreugde?
In het begin is het wel eventjes wennen natuurlijk. Zo tekende ik ooit eens een moeder die de koorts opnam bij haar baby. De baby zat op zijn knietjes, het poepje omhoog. Een erg grappig beeld, alleen… zo hoort het niet. Sommige ouders zouden die illustratie als voorbeeld kunnen zien en dat is natuurlijk allerminst de bedoeling. Ook met risicovolle situaties is het trouwens opletten. Peuters die uit de zetel hangen, kleuters die in bomen klauteren, papa’s die hun baby spelenderwijs de lucht ingooien… Stuk voor stuk schattige familieplaatjes die echter niet thuishoren in een brochure van Kind en Gezin wegens ronduit gevaarlijk.

Zelfs creatieve duizendpoten moeten dus als eens streng zijn voor zichzelf…
Ondertussen heb ik gelukkig wel al voldoende ervaring om te weten wat wel en wat niet kan. Toch blijft het tekenen van veeleer technische aspecten een loodzware klus. Zo is het dagelijkse badje, waarbij je de baby met zijn rugje op je onderarm legt, onvoorstelbaar lastig weer te geven. Ook wanneer ik een illustratie maak over borstvoeding is het steevast zwoegen en zweten geblazen. Niets zo moeilijk als baby tekenen die aan de borst ligt.

Tanden poetsen in Denemarken

Je begon met peuterboekjes over Anna, in 2006 kwam je voor de dag met de kleuterboekjes Kleine Handjes. Het lijkt wel alsof de onderwerpen in je boeken veranderen naarmate je eigen kinderen groter worden…
Het klopt wel dat Noa de themaboekjes over Anna wat ontgroeid is. Anderzijds zijn de boekjes uit de Kleine Handjes-reeks behalve voor kleuters ook bedoeld voor peuters. De Kleine Handjes vormen immers een totaal nieuw concept dat niet alleen oog wil hebben voor voorlezen, maar ook voor een heleboel doe-dingen als tekenen, kleuren, knippen, prikken en plakken. Zo is Noa zo verzot op de prikblok en het stickerboek dat ze altijd weer komt rondsnuffelen in mijn bureau om me toch maar een nieuw exemplaar te kunnen ontfutselen.

Je prikblok en kleurplaten zien er dan ook erg aantrekkelijk uit voor peuters en kleuters. Beiden zijn zo gerestyled dat ze in niets te vergelijken zijn met de kleffe, saaie tekeningen van weleer.
Wanneer ik in de supermarkt een kleurboek zie, vraag ik me soms echt af wie die aartslelijke tekenboeken maakt. Ik vermoed dat ze vooral binnensluipen via China omdat ze daar zo goedkoop geproduceerd worden. Ook de kleurplaten uit de kleuterklas doen me gruwen – hoe kan je een kind nu motiveren om te tekenen op een kopie van een kopie van een kopie…

Anders dan de doorsnee kleurboeken ontbreekt in jouw kleurblokken ook de ingekleurde versie bij elke kleurplaat…
Een bewuste keuze. Het lijkt dan wel handig om een ingekleurd voorbeeld te hebben, uiteindelijk kunnen kinderen toch nooit hetzelfde resultaat verkrijgen als de met computer ingekleurde tekening. Al als kind frustreerde dat me mateloos. Bovendien kleuren kinderen nu eenmaal anders dan volwassenen. Of ze delen een gezicht op in twee kleurvlakken, of ze tekenen een gezicht blauw – is het je trouwens al opgevallen dan kinderen een gezicht maar zelden roze inkleuren? Wie zijn wij dan om te zeggen dat dat niet mag?

Ook het boekje Mijn wereld uit de reeks Kleine Handjes is anders dan andere peuter- en kleuterboekjes.
Nee, het is allerminst een klassiek voorleesboek. Het is meer een soort van ‘samen-voorlees-vertel-boekje’ dat je kind aanzet om over zijn gevoelens te praten. Zo zorgt de tekening van juf An ervoor dat Noa altijd naar hartenlust begint te vertellen over haar juf. De onderwerpen die in het boek aan bod komen, zijn ook bewust erg alledaags: naar school gaan, op de grote wc, het weer, bang, blij of boos zijn… Het zijn bovendien stuk voor stuk figuurtjes waar kinderen zich makkelijk mee kunnen identificeren, zodat je meteen een erg leuke manier beet hebt om je kinderen vertrouwd te maken met wat wel en niet kan. Zo schreeuwt Noa het altijd uit wanneer ze de illustratie ziet van het kereltje dat de tong uitsteekt. “Mamaaaa, dat mag wel niet, hé!!!”…

Hoe zit het eigenlijk met de voorlezers, de ouders – kunnen zij je boekjes smaken?
Ja, er zijn erg veel leuke reacties die je toch te kennen geven dat je goed bezig bent. Zo zijn mama’s doorgaans bijzonder lovend over Op de grote wc omdat het echt helpt om een kind warm te maken voor de overgang van potje naar het ‘echte’ toilet. Ook in het buitenland doen de boekjes het trouwens erg goed. Zo verscheen Anna poetst haar tanden onlangs in Denemarken. Daar bleken ze zelfs nog correcter te willen zijn dan in Vlaanderen. In de originele versie poetst Anna eerst zelf haar tanden, waarna mama ze ‘napoetst’, in Denemarken gaven ze echter de voorkeur aan de omgekeerde beweging. Ook de grappige illustratie van Anna met een schuimende tandpastasnoet werd onder handen genomen – teveel tandpasta…

Mijn mama de tekenaar

Kinderboeken maken is een vak apart. Zou je dit kunnen doen zonder kinderen?
Ik denk het wel, hoewel het me toch makkelijker lijkt wanneer je ook mama bent. Hoe je het ook draait of keert, de grillen en gedachten van een kind vormen onrechtstreeks altijd een inspiratiebron.

Zijn ze behalve inspiratiebron ook proefkonijn?
Eigenlijk niet, hoewel ze het toch niet kunnen laten om eens te komen piepen wanneer ik aan het werk ben. Zo verzamelt Noa alle schetsen voor Kind en Gezin en wijzen mijn zonen me al eens op een detail – onlangs vergat ik een pluim te tekenen op de hoed van Zwarte Piet… Eigenlijk leer ik wel meer uit de voorleessessies die ik in kleuterscholen geef. Zo besefte ik onlangs ineens dat sommige illustraties wat meer kleur of beweging vragen omdat ze tijdens voorlezen in groep minder goed uit de verf komen.

Geniet je zelf ook van het voorlezen?
Ja, ongelooflijk. Het is de allermooiste manier om de dag mee af te sluiten. Niets zo heerlijk als na een drukke dag gezellig met je kinderen in bed kruipen en een verhaaltje voor te lezen. Overdag ben je doorgaans met zoveel dingen tegelijkertijd in de weer, dat praten met je kinderen veelal tussen de soep en de patatten gebeurt. Wanneer je ’s avonds in alle rust je aandacht exclusief op hen kun richten, kom je ook heel wat aan de weet over wat ze die dag hebben meegemaakt. Een verhaallijn in een boek betekent immers niet alleen een verbreding van hun wereld, veelal reikt een verhaal hen ook de uitgelezen aanleiding om te vertellen. En dan schrik ik er toch telkens weer van hoeveel zo’n jong kind al weet over de dingen om hem heen.

Voorlezen wordt ondertussen dan wel door iedereen aanvaard als ontzettend belangrijk voor de algemene ontwikkeling van een kind, tekenen en kleuren worden echter nog vaak stiefmoederlijk behandeld als louter tijdverdrijf zonder educatieve meerwaarde.

En dat terwijl tekenen en kleuren net ontzettend belangrijk zijn. Ook Din, onze oudste zoon, vond tekenen en kleuren maar niks. Stipjes tekenen, streepjes trekken of binnen de lijntjes kleuren heeft hij dan ook amper gedaan – we waren al opgetogen als hij enkele lijnen kraste op een blad papier. Jammer genoeg bleef daardoor ook de ontwikkeling van zijn schrijfmotoriek uit, zodat hij in het eerste leerjaar problemen had met schrijven. Bij de twee oudste hebben we dan ook ontzettend gehamerd op het regelmatig knutselen, knippen, tekenen en alle andere activiteiten die zowel de potloodgreep als de fijne motoriek oefenen.

De baby’s van weleer zijn ondertussen flink uit de kluiten gewassen kids. Vrees je niet om op een dag zonder inspiratie te zitten?
Op dit moment ontbreekt het me eigenlijk veeleer aan tijd om al mijn ideetjes te realiseren. Heel wat mensen reiken me ook steeds weer nieuwe onderwerpen aan. Zo plan ik op vraag van enkele juffen een boekje over de kleuterklas. Niet zozeer over de afscheidsknuffels aan de schoolpoort op de allereerste schooldag, maar veeleer over wat er op school eigenlijk gebeurt. Wanneer ruim je op, luisteren tijdens het voorleesmoment, vriendjes maken op de speelplaats… Alhoewel, soms denk ik ook wel eens dat ik een misschien nog een vierde kind zou moeten hebben – dan ben ik er tenminste zeker van dat ik ook in de toekomst voldoende onderwerpen vind. Het is nog maar de vraag of ik dat kind ook als ‘beroepsonkost’ zou kunnen aftrekken van de belastingen… (lacht)

Kleine Handjes
Kathleen Amant – Standaard uitgeverij
Titels: Kijkboek ● Prikblok ● Speelblok ● Woordenboek ● Dierenboek ● Stickerboek ● Mijn wereld

Meer info:        www.amant.be
www.kleinehandjes.be

bron: Aagje De Doncker, 'Boekjes voor broekjes' in: Kind & Co, september 2007